Με την ευκαιρία της παρουσίασης του τελευταίου του βιβλίου με τίτλο «Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων: Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι, 1430-1950», ο μεγάλος ιστορικός και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Columbia Mark Mazower έδωσε διάλεξη στη Θεσσαλονίκη, στις 15 Ιουνίου ως προσκεκλημένος του Ιδρύματος Κόκκαλη.
Απευθυνόμενος σε ένα κοινό που ξεπερνούσε τα 600 άτομα και περιλάμβανε εκπροσώπους της κυβέρνησης, επιχειρηματίες, διπλωμάτες, καθηγητές, δημοσιογράφους και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες, ο κ. Mazower εξέπληξε με την αναφορά του στα 500 χρόνια ιστορίας μιας πόλης, που ο ίδιος χαρακτήρισε σταυροδρόμι του κόσμου.
Στο τελευταίο του βιβλίο ο κ. Mazower τονίζει ότι η Θεσσαλονίκη είναι γεμάτη συναρπαστικές ιστορίες πολυπολιτισμικότητας, ανοχής και αμοιβαίας μάθησης, ιστορίες που αποτελούν πρότυπο για το σήμερα.
Αναφερόμενος στην πορεία της πόλης από την έναρξη της οθωμανικής κυριαρχίας μέχρι τη ναζιστική κατοχή, η διαφωτιστική ανάλυσή του, σε αντίθεση με τις περισσότερες αμερικάνικες ακαδημαϊκές αναλύσεις, θέλει την τουρκοκρατία παρόλες τις μάχες και τους αγώνες, να θεωρείται σχετικά καλοπροαίρετη. Εβραίοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι δεν έζησαν μόνο μαζί, αλλά πραγματικά εργάστηκαν από κοινού και προόδευσαν κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ο θρησκευτικός πλουραλισμός και η πολυπολιτισμική κληρονομιά της πόλης άρχισαν να παρεκκλίνουν από το 1912 και μετά ως αποτέλεσμα του τέλους αυτής της συνύπαρξης, προμηνύοντας ένα τραγικό τέλος. Ο μουσουλμανικός πληθυσμός είτε αποχώρησε, είτε απελάθηκε, γεγονός που μεγάλωσε τη δυσαρέσκεια απέναντι στους Εβραίους με αποκορύφωση της απέλαση των Εβραίων ως τελική λύση κάτω από τη ναζιστική κατοχή.
