Το Ίδρυμα Κόκκαλη φιλοξένησε στην ετήσια διάλεξη ATHENS FORUM τον Καθηγητή Ricardo Hausmann, Διευθυντή του Κέντρου Διεθνούς Ανάπτυξης του Harvard Kennedy School ο οποίος μίλησε με θέμα «Η Ελλάδα και το μυστικό της βιώσιμης ανάπτυξης». Τον καθηγητή προλόγισε ο Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος κ. Πέτρος Κόκκαλης.
Στην ομιλία του ο κ. Hausmann αναφέρθηκε σύντομα στο ιστορικό της ελληνικής οικονομίας αποδίδοντας τη σημερινή κρίση σε ένα διαρκώς διευρυνόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών λόγω μιας ανάπτυξης που βασιζόταν στον εύκολο διεθνή δανεισμό και συγκαλύπτονταν την τελευταία δεκαετία, βασισμένη στις εισαγωγές και την εγχώρια κατανάλωση. Σχηματικά υποστήριξε ότι μια Κεϋνσιανού τύπου ανάπτυξη ανήκει στο παρελθόν της Ελλάδας και το μέλλον βρίσκεται αποκλειστικά στην απότομη αύξηση των εξαγωγών με διεύρυνση του παραγωγικού ιστού.
Ο κ. Hausmann επισήμανε ότι με βάση τη σημερινή διάρθρωση των ελληνικών δημοσιονομικών η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει το χρέος της και καμία επιλογή αναδιάρθρωσης δεν αποτελεί λύση για επιστροφή στις αγορές πριν δημιουργηθούν πρωτογενή πλεονάσματα.
Για να προκύψει πρωτογενές πλεόνασμα, ο κ. Hausmann υποστήριξε ότι απαιτείται ραγδαία διεύρυνση της εξαγωγικής παραγωγικής βάσης, με κύριο χαρακτηριστικό τη διαφοροποίηση (diversification) και όχι την εξειδίκευση του συνόλου του παραγωγικού ιστού, παρουσιάζοντας σχετικές έρευνες που δείχνουν ότι οι πλούσιες χώρες πρώτα διαφοροποιούν τον παραγωγικό ιστό και μετά εμβαθύνουν με την εξειδίκευση.
Εξηγώντας γιατί μία ή λίγες μορφές εξαγωγικού προϊόντων ή υπηρεσιών (όπως ο τουρισμός) με συγκριτικό πλεονέκτημα δεν επαρκούν για το μέγεθος της προσαρμογής που απαιτείται σε σχέση με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών πρότεινε την επέκταση σε νέα προϊόντα και παρουσίασε μια ολοκληρωμένη θεωρία του για την ανάπτυξη συγγενικών προϊόντων και στρατηγική διεύρυνσης του παραγωγικού ιστού, αναφερόμενος σε συγκεκριμένα παραδείγματα απεικόνισης της θεωρίας σε χώρες όπως η Κίνα και η Τουρκία.
Για την Ελλάδα υποστήριξε ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι πιο πάνω από τις τρέχουσες παραγωγικές δυνατότητες τις χώρας, τις οποίες πρέπει γρήγορα να αναπτύξει για να αποφύγει τη ραγδαία συρρίκνωση του πραγματικού εισοδήματος. Ωστόσο η τρέχουσα διάρθρωση του προϊοντικού ιστού της Ελλάδας δίνει καλές δυνατότητες διαφοροποίησης.
Με βάση τη θεωρία αυτή, μια χώρα όπως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα επέκτασης του παραγωγικού ιστού σε προϊόντα τα οποία η χώρα έχει τη δυνατότητα να παράγει με προσαρμογή των παραγωγικών ικανοτήτων και τα οποία μπορούν να ανταγωνιστούν αντίστοιχα προϊόντα πλουσιοτέρων χωρών, ως προς τις οποίες η Ελλάδα μπορεί να έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα κόστους.
Ο κ. Hausmann παραδέχτηκε ότι η προώθηση μιας εξαγωγικής πολιτικής διευκολύνεται από τη δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματος, κάτι που δεν είναι δυνατόν για την Ελλάδα, αλλά απαντώντας για το θέμα της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη υποστήριξε ότι το ερώτημα έχει ανεξιχνίαστες νομικές πτυχές, θα επιδείνωνε τη θέση του χρέους, και ενδεχομένως θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από όσα θα έλυνε.
Συνολικά για το θέμα της κρίσης, υποστήριξε ότι ιστορικά οι κρίσεις είναι επίπονες, είναι αδύνατον να περάσουν χωρίς μεγάλη ύφεση, τα δεινά τους μοιράζονται άνισα στον πληθυσμό, δημιουργώντας αίσθημα αδικίας και οργή, η οποία όμως δεν αποτελεί διέξοδο από την κρίση παρά απαιτείται συστράτευση του συνόλου των παραγωγικών και πολιτικών δυνάμεων γύρω από ένα ενιαίο όραμα.
